Ο κανονισμός για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και η οδηγία ΠΟΣ
Ο κανονισμός (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου, της 12ης Οκτωβρίου 2017, σχετικά με την εφαρμογή ενισχυμένης συνεργασίας για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (στο εξής «ο κανονισμός για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία»), θέτει τη βάση για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.
Η οδηγία (ΕΕ) 2017/1371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουλίου 2017, σχετικά με την καταπολέμηση, μέσω του ποινικού δικαίου, της απάτης εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης (στο εξής «η οδηγία ΠΟΣ») ορίζει ποια εγκλήματα θεωρούνται εγκλήματα εις βάρος του προϋπολογισμού της ΕΕ.
Αυτό σχετίζεται με την καθ’ ύλην αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, η οποία καθορίζεται από το άρθρο 22 του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. (Το άρθρο 22 του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία αναφέρεται σε μια σειρά αξιόποινων πράξεων που απορρέουν από το δίκαιο της ΕΕ και περιλαμβάνονται στην οδηγία ΠΟΣ.)
Όλα τα συμμετέχοντα κράτη μέλη δεσμεύονται εξίσου από την οδηγία ΠΟΣ. Οι οδηγίες αφήνουν τα κράτη μέλη να αποφασίσουν τις μορφές και τις μεθόδους που χρησιμοποιούν για τη μεταφορά τους στο εθνικό δίκαιο. Για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει κοινός ποινικός κώδικας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, η οδηγία ΠΟΣ διασφαλίζει εναρμονισμένη αρμοδιότητα σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας όσον αφορά τα εγκλήματα που διερευνά και διώκει η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
Στο πλαίσιο των ερευνών και των διώξεών της, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία βασίζεται στα εθνικά ποινικά αδικήματα, όπως αυτά περιλαμβάνονται στο αντίστοιχο ποινικό δίκαιο του κράτους μέλους του (της) Ευρωπαίου(-ας) εντεταλμένου(-ης) εισαγγελέα, ο(η) οποίος(-α) έχει οριστεί ως υπεύθυνος(-η) για τη διεκπεραίωση των ερευνών και των διώξεων στη συγκεκριμένη υπόθεση εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Στο πλαίσιο των κοινοποιήσεών τους βάσει του άρθρου 117 του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, τα συμμετέχοντα κράτη μέλη έχουν παράσχει καταλόγους με τις αντίστοιχες εθνικές αξιόποινες πράξεις τους.
Κράτη μέλη της ΕΕ που συμμετέχουν στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία
Επί του παρόντος, στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία συμμετέχουν 22 κράτη μέλη της ΕΕ. Η έννοια της ενισχυμένης συνεργασίας (άρθρα 326 έως 334 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης) επιτρέπει σε ορισμένα κράτη μέλη να συμφωνήσουν να επιδιώξουν μεταξύ τους έναν στόχο, συγκεκριμένα τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (άρθρο 86 παράγραφος 1 εδάφιο 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης), ακόμη και αν τα άλλα κράτη μέλη επιλέξουν να μην συμμετάσχουν.
Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, 20 κράτη μέλη είχαν επιβεβαιώσει την επιθυμία τους να την θεσπίσουν και, ως εκ τούτου, έγιναν τα συμμετέχοντα κράτη μέλη όταν εγκρίθηκε ο κανονισμός για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία το 2017.
Με εξαίρεση τη Δανία, υπάρχει η δυνατότητα περισσότερα κράτη μέλη να συμμετέχουν στην ενισχυμένη συνεργασία για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία αργότερα. Η συμμετοχή τους πρέπει να επιβεβαιωθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Μέχρι στιγμής, αυτό έχει συμβεί με δύο ακόμη κράτη μέλη:
- Απόφαση της Επιτροπής, της 1ης Αυγούστου 2018, που επιβεβαιώνει τη συμμετοχή των Κάτω Χωρών στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία·
- Απόφαση της Επιτροπής, της 7ης Αυγούστου 2018, που επιβεβαιώνει τη συμμετοχή της Μάλτας στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
Νομικές πράξεις που εγκρίθηκαν από το συλλογικό όργανο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας
Ο κανονισμός για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία προβλέπει περαιτέρω νομικές πράξεις που βελτιώνουν και καθοδηγούν την εσωτερική διαδικασία λήψης αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Οι σημαντικότερες από αυτές είναι:
- ο κανονισμός διαδικασίας της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, όπως τροποποιήθηκε εν τω μεταξύ·
- η απόφαση για τα μόνιμα τμήματα, όπως τροποποιήθηκε εν τω μεταξύ·
- η απόφαση σχετικά με τα καθήκοντα και τις διαδικασίες των μονίμων τμημάτων, όπως τροποποιήθηκε εν τω μεταξύ·
- διάφορες κατευθυντήριες γραμμές, π.χ. οι επιχειρησιακές κατευθυντήριες γραμμές για τη διερεύνηση, την πολιτική περί ανάληψης υποθέσεων και την παραπομπή υποθέσεων, οι κατευθυντήριες γραμμές για τις απλουστευμένες διαδικασίες και για την ανάθεση εξουσιών στα μόνιμα τμήματα αντίστοιχακαι οι κατευθυντήριες γραμμές του συλλογικού οργάνου για την εφαρμογή του άρθρου 31 του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
Συνεργασία με τους άλλους εταίρους της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας
Για τις έρευνες και τις διώξεις της, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία συνεργάζεται με πολλούς εταίρους εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (αρχές των συμμετεχόντων και μη συμμετεχόντων κρατών μελών, θεσμικά και λοιπά όργανα και οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και πέραν αυτής (αρχές τρίτων χωρών, διεθνείς οργανισμούς).
Στις κοινοποιήσεις τους δυνάμει του άρθρου 117 του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, τα συμμετέχοντα κράτη μέλη έχουν ορίσει τις αντίστοιχες αρχές τους που συνεργάζονται με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
Για τη διευκόλυνση της συνεργασίας, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει συνάψει ορισμένες συμφωνίες συνεργασίας με τις αρχές τόσο των συμμετεχόντων όσο και των μη συμμετεχόντων κρατών μελών, καθώς και με εταίρους σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, π.χ. την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF), τη Eurojust, την Ευρωπόλ, το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο και τον Όμιλο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Επιπλέον, οι βασικές πράξεις για τους κύριους εταίρους τροποποιήθηκαν ώστε να απευθύνονται στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία: ο κανονισμός για τη Eurojust, ο κανονισμός για την OLAF και ο κανονισμός για την Ευρωπόλ.
Προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και δημόσια πρόσβαση στα έγγραφα
Δείτε το νομικό πλαίσιο για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία τηρεί δημόσιο μητρώο των εγγράφων της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αναζήτηση των προαναφερθέντων και άλλων νομικών εγγράφων της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.