Rozporządzenie w sprawie EPPO i dyrektywa PIF
Rozporządzenie Rady (UE) 2017/1939 z dnia 12 października 2017 r. wdrażające wzmocnioną współpracę w zakresie ustanowienia Prokuratury Europejskiej („rozporządzenie w sprawie EPPO”) ustanawia podstawy funkcjonowania EPPO.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 z dnia 5 lipca 2017 r. w sprawie zwalczania za pośrednictwem prawa karnego nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii („dyrektywa PIF”) definiuje przestępstwa, które uznaje się za przestępstwa szkodliwe dla budżetu UE.
Dotyczy to właściwości rzeczowej EPPO, którą określa art. 22 rozporządzenia w sprawie EPPO. (Artykuł 22 rozporządzenia w sprawie EPPO odnosi się do szeregu przestępstw wynikających z prawa UE, zawartych w dyrektywie PIF).
Wszystkie uczestniczące państwa członkowskie są w równym stopniu związane dyrektywą PIF. Dyrektywy pozostawiają poszczególnym państwom członkowskim wybór form i metod ich transpozycji do prawa krajowego. W przypadku EPPO oznacza to, że nie istnieje wspólny kodeks karny Unii Europejskiej. Dyrektywa PIF zapewnia jednak zharmonizowane kompetencje państw członkowskich Prokuratury Europejskiej w odniesieniu do przestępstw, których dotyczą postępowania przygotowawcze oraz wnoszenie i popieranie oskarżeń przez EPPO.
W ramach prowadzonych przez Prokuraturę Europejską postępowań przygotowawczych oraz wnoszenia i popierania przez nią oskarżeń EPPO opiera się na krajowych przestępstwach, ponieważ można je znaleźć w odpowiednich przepisach prawa karnego państwa członkowskiego delegowanego prokuratora europejskiego, który został wyznaczony jako odpowiedzialny za prowadzenie postępowań przygotowawczych oraz wnoszenie i popieranie oskarżeń w danej sprawie w imieniu EPPO. W ramach powiadomień na podstawie art. 117 rozporządzenia w sprawie EPPO uczestniczące państwa członkowskie przekazały wykazy swoich odpowiednich krajowych przestępstw.
Państwa członkowskie UE uczestniczące w EPPO
Obecnie w Prokuraturze Europejskiej uczestniczą 22 państwa członkowskie UE. Koncepcja wzmocnionej współpracy (art. 326–334 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej) pozwala na to, aby pewna liczba państw członkowskich zgodziła się dążyć do osiągnięcia celu między sobą, w szczególności do utworzenia EPPO (art. 86 ust. 1 akapit trzeci Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej), nawet jeśli pozostałe państwa członkowskie postanowią nie brać w tym udziału.
Podczas negocjacji w sprawie utworzenia EPPO 20 państw członkowskich potwierdziło chęć jej utworzenia i tym samym stały się one uczestniczącymi państwami członkowskimi, gdy w 2017 r. przyjęto rozporządzenie w sprawie EPPO.
Możliwe jest, aby więcej państw członkowskich – z wyjątkiem Danii – przyłączyło się do wzmocnionej współpracy na rzecz EPPO w późniejszym terminie. Ich udział musi zostać potwierdzony przez Komisję Europejską.
Do tej pory zdarzyło się to w przypadku dwóch kolejnych państw członkowskich:
- decyzja Komisji z dnia 1 sierpnia 2018 r. potwierdzająca uczestnictwo Niderlandów w Prokuraturze Europejskiej,
- decyzja Komisji z dnia 7 sierpnia 2018 r. potwierdzająca uczestnictwo Malty w Prokuraturze Europejskiej.
Instrumenty prawne przyjęte przez kolegium EPPO
Rozporządzenie w sprawie EPPO przewiduje dalsze instrumenty prawne, które udoskonalają i ukierunkowują wewnętrzny proces decyzyjny EPPO. Najważniejszymi z nich są:
- regulamin wewnętrzny Prokuratury Europejskiej, z późniejszymi zmianami w międzyczasie,
- decyzja w sprawie stałych izb, z późniejszymi zmianami w międzyczasie,
- decyzja w sprawie funkcji i procedur stałych izb, z późniejszymi zmianami w międzyczasie,
- różne wytyczne, np. wytyczne operacyjne w sprawie dochodzeń, polityki w sprawie odwołań i przekazywania spraw oraz wytyczne w sprawie procedur uproszczonych oraz w sprawie przekazania uprawnień odpowiednio stałym izbom, oraz wytyczne kolegium w sprawie stosowania art. 31 rozporządzenia w sprawie EPPO.
Współpraca z innymi partnerami EPPO
W ramach prowadzonych przez Prokuraturę Europejską postępowań przygotowawczych oraz wnoszenia i popierania przez nią oskarżeń EPPO współpracuje z wieloma partnerami z Unii Europejskiej (władze uczestniczących i nieuczestniczących państw członkowskich, instytucje, organy, urzędy i agencje Unii Europejskiej) i spoza niej (władze państw trzecich, organizacje międzynarodowe).
W swoich powiadomieniach na podstawie art. 117 rozporządzenia w sprawie EPPO uczestniczące państwa członkowskie wyznaczyły swoje odpowiednie organy, które współdziałają z EPPO.
Aby ułatwić współpracę, EPPO zawarła szereg porozumień roboczych z władzami zarówno uczestniczących, jak i nieuczestniczących państw członkowskich, a także z partnerami na szczeblu Unii Europejskiej, np. z Europejskim Urzędem ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF), Eurojustem, Europolem, Europejskim Trybunałem Obrachunkowym i Grupą Europejskiego Banku Inwestycyjnego.
Ponadto zmieniono akty podstawowe dotyczące głównych partnerów, aby uwzględnić ich relacje z EPPO: rozporządzenie w sprawie Eurojustu, rozporządzenie w sprawie OLAF‑u i rozporządzenie w sprawie Europolu.
Ochrona danych i publiczny dostęp do dokumentów
Zobacz ramy prawne dotyczące ochrony danych w EPPO.
EPPO prowadzi publiczny rejestr dokumentów EPPO, który można wykorzystać do wyszukiwania wyżej wymienionych i innych dokumentów prawnych EPPO.