Sfond

Il-ħolqien tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew (UPPE) kien ilu għaddej għal kważi 25 sena. Xi dati ewlenin:

Waqt laqgħa tal-Presidenti tal-Assoċjazzjonijiet tal-Liġi Kriminali Ewropej fl-Università ta’ Urbino (l-Italja) fl-1995, titnieda l-idea ta’ żona legali Ewropea għall-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-Komunitajiet Ewropej. Grupp ta’ esperti, immexxi mill-Professur Emeritus Mireille Delmas-Marty, jingħata l-kompitu biex jiżviluppa prinċipji ta’ gwida fir-rigward tal-protezzjoni tal-liġi kriminali tal-interessi finanzjarji tal-UE fi ħdan il-qafas ta’ żona legali Ewropea unika.

Il-grupp ta’ esperti joħroġ b’rapport imsejjaħ “Corpus Juris: L-introduzzjoni ta’ dispożizzjonijiet penali għall-iskop tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni Ewropea”. Il-Corpus Juris iżomm id-distinzjoni tradizzjonali bejn il-liġi kriminali u l-proċedura kriminali. Filwaqt li l-ewwel 17-il Artikolu huma ddedikati għal kwistjonijiet sostantivi tal-liġi kriminali, l-Artikoli 18 sa 35 fihom prinċipji u regoli dwar il-proċedura kriminali, inkluż il-proposta għall-ħolqien ta’ Prosekutur Pubbliku Ewropew. Il-Corpus Juris huwa maħsub biex japplika fit-territorju kollu tal-Istati Membri tal-UE. Madankollu, il-Corpus Juris jinkludi wkoll klawżola ta’ sussidjarjetà, li tagħmel il-liġi nazzjonali applikabbli fejn ikun hemm lakuna fil-Corpus. Jiffoka fuq il-proċedura qabel il-proċess, b’dan tal-aħħar jitħalla f’idejn il-ġudikatura nazzjonali, bil-prosekutur pubbliku Ewropew ikun preżenti waqt l-istadju tal-proċess sabiex tiġi żgurata l-kontinwità tal-proċeduri u l-ugwaljanza fit-trattament fost dawk li jkunu qegħdin jiġu ġġudikati, minkejja d-differenzi bejn is-sistemi nazzjonali.

Saru żewġ studji ta’ segwitu importanti:

2000: Il-Corpus Juris 2000 (“il-proposta ta’ Firenze”) huwa segwitu tal-proġett tal-1997, bil-għan li tiġi analizzata l-fattibbiltà tal-Corpus Juris fir-rigward tal-leġiżlazzjonijiet tal-Istati Membri. Din il-verżjoni riveduta żżomm l-istruttura oriġinali, magħmula minn 35 artikolu.

2003: L-istudju “Sanzjonijiet Penali u Amministrattivi, Saldu, Żvelar ta’ informazzjoni protetta u Corpus Juris fil-Pajjiżi Kandidati” huwa kkoordinat mill-Akkademja tal-Liġi Ewropea (ERA), bil-Professur Christine Van den Wyngaert bħala koordinatur xjentifiku. Dan jiskrutinizza kif potenzjalment jintlaqa’ l-Corpus Juris fis-sistemi legali tal-pajjiżi kandidati tal-Ewropa Ċentrali u tal-Lvant.

F’Diċembru 2001, il-Kummissjoni Ewropea tippubblika l-Green Paper tagħha dwar il-protezzjoni tal-liġi kriminali tal-interessi finanzjarji tal-Komunità, u l-istabbiliment ta’ Prosekutur Ewropew. Dan huwa pass importanti fil-ħolqien ta’ dak li se jkun l-UPPE. Il-Green Paper tfittex soluzzjonijiet prattiċi fl-implimentazzjoni tal-proġett ambizzjuż u innovattiv tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew. Il-Kummissjoni tinnota li l-awturi tal-Corpus Juris ipproponew livell għoli ta’ armonizzazzjoni tal-liġi kriminali sostantiva, iżda tqis li tali armonizzazzjoni għandha tkun proporzjonata mal-objettiv speċifiku tal-protezzjoni kriminali tal-interessi finanzjarji tal-Komunità. Id-dibattitu huwa ristrett għar-rekwiżit minimu biex il-Prosekutur Pubbliku Ewropew ikun jista’ jopera b’mod effettiv.

Il-Corpus Juris u, b’mod partikolari, it-tiswir sussegwenti tal-UPPE ilu prevalenti għal ħafna snin u ta’ spiss jiġi diskuss fil-Parlament Ewropew u fl-Istati Membri minn parlamenti nazzjonali, uffiċjali tal-gvern, u akkademiċi. Jiġġenera interess kbir fost l-akkademiċi fl-Amerika Latina u fiċ-Ċina, u jintuża bħala mudell għar-reviżjoni tal-kodiċijiet penali fil-pajjiżi tal-Ewropa Ċentrali u tal-Lvant qabel l-adeżjoni tagħhom fl-Unjoni Ewropea.

It-Trattat ta’ Liżbona jipprovdi l-bażi legali tant imfittxija għall-ħolqien tal-UPPE. Skont l-Artikolu 86 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (introdott mit-Trattat ta’ Liżbona), il-Kunsill − b’deċiżjoni unanima wara li jikseb il-kunsens tal-Parlament Ewropew − jista’ jistabbilixxi l-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew “mill-Eurojust”. Jippermetti wkoll l-inizjattiva ta’ grupp ta’ mill-inqas disa’ Stati Membri biex jitolbu deċiżjoni tal-Kunsill, u biex jistabbilixxu l-UPPE permezz ta’ kooperazzjoni msaħħa.

Fis-snin ta’ wara d-dħul fis-seħħ tat-Trattat ta’ Liżbona, il-Kummissjoni twettaq xogħol preparatorju – inklużi workshops ta’ esperti, konsultazzjonijiet mal-partijiet ikkonċernati, u l-kummissjoni ta’ aktar studji xjentifiċi.

F’Lulju 2013, il-Kummissjoni tippreżenta l-proposta tagħha għal regolament. Din tfittex li tistabbilixxi l-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew u tiddefinixxi l-kompetenzi u l-proċeduri tiegħu. Tfassal lill-UPPE bħala korp indipendenti tal-Unjoni Ewropea b’kompetenza biex jidderieġi, jikkoordina, u jissorvelja investigazzjonijiet kriminali, u biex jasal għall-prosekuzzjoni tas-suspettati fil-qrati nazzjonali f’konformità mal-politika ta’ prosekuzzjoni komuni. Fir-rigward tad-definizzjoni ta’ reati kriminali li jaffettwaw l-interessi finanzjarji tal-Unjoni Ewropea, il-proposta tal-UPPE tirreferi għas-soluzzjonijiet tad-Direttiva PIF proposta.

F’Ottubru 2017, il-Kunsill jadotta r-Regolament “li jimplimenta kooperazzjoni msaħħa dwar l-istabbiliment tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew”. Dan ir-Regolament jiddefinixxi l-mandat tal-UPPE, u huwa ppubblikat f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea fil-31 ta’ Ottubru 2017.

Din id-data hija importanti minħabba s-silta li ġejja (l-Artikolu 120): L-UPPE għandu jassumi l-kompiti ta’ investigazzjoni u ta’ prosekuzzjoni mogħtija lilu b’dan ir-Regolament f’data li għandha tiġi determinata b’deċiżjoni tal-Kummissjoni fuq proposta tal-Kap Prosekutur Ewropew ladarba jiġi stabbilit l-UPPE. Id-deċiżjoni tal-Kummissjoni għandha tiġi ppubblikata f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea. Id-data li għandha tiġi stabbilita mill-Kummissjoni m’għandhiex tkun aktar kmieni minn tliet snin wara d-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament.

Dan ifisser li l-UPPE jista’ jibda l-fażi operazzjonali tiegħu mhux qabel l-20 ta’ Novembru 2020. Għandha tiġi deċiża data mill-Kummissjoni Ewropea, abbażi ta’ proposta mill-Kap Prosekutur Ewropew.

2019: L-ewwel Kap Prosekutur Ewropew, Laura Kövesi, tiġi maħtura mill-Kunsill fl-14 ta’ Ottubru 2019. Il-ħatra tagħha hija kkonfermata mill-Parlament Ewropew ftit jiem wara.

2020: Il-Kunsill jaħtar 22 Prosekutur Ewropew, wieħed għal kull Stat Membru parteċipanti tal-UE, fis-27 ta’ Lulju 2020. Il-Prosekuturi Ewropej u l-Kap Prosekutur Ewropew jieħdu ġurament solenni quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja tal-UE fit-28 ta’ Settembru 2020.

2021: L-UPPE jibda l-operat tiegħu fl-1 ta’ Ġunju 2021, wara li l-Kummissjoni Ewropea tikkonferma uffiċjalment id-data tal-bidu fis-26 ta’ Mejju 2021.

2022: L-UPPE joħroġ l-ewwel rapport annwali tiegħu.

Noti f’qiegħ il-paġna

Test adattat minn:

• Francesco De Angelis. L-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew (UPPE) – Passat, Preżent, u Futur
• Mireille Delmas-Marty et al. Corpus Juris: L-introduzzjoni ta’ Dispożizzjonijiet Penali għall-Iskop tal-Interessi Finanzjarji tal-Unjoni Ewropea (Pariġi: Economica, 1997)